Kabızlığı ve hemoroid oluşumunu önlemek için öneriler
Hemoroidlerin en önemli nedeni kabızlıktır. Dışkının yumuşaklığı lifli besinler ve bol sıvı alımıyla sağlanır. Uygun beslenmeyen kişilerde kabızlık ve onun da sonucunda hemoroid hastalığı ve diğer proktolojik hastalıklar, örneğin anal fissür (makatta çatlak) ortaya çıkabilmektedir.
Kabızlık tanımı (kimlere kabız diyoruz?)
Halk arasında günde bir kez tuvalete çıkanlar kabız olmadıklarını iddia ederler, ancak kabızlığın esas tanımı aşağıdaki maddelerin olup olmamasıyla yapılır.
Son 1 yılda en az 12 hafta (3 ay) süreyle aşağıdakilerden iki ya da fazlası olmuşsa:
1. Dışkılamaların en az %25’inde ıkınma
2. Dışkılamaların en az %25’inde büyük ya da sert dışkı
3. Dışkılamaların en az %25’inde tam boşaltamama hissi
4. Dışkılamaların en az %25’inde makatta tıkaç hissi
5. Dışkılamaların en az %25’inde dışkılamayı kolaylaştırmak için elle müdahale
6. Haftada 3′ ten az dışkılama yapmak
7. Yumuşak dışkılama olmaması, irritabl barsak sendromu (İBS) tanısı için yeterli kriter olmaması
Tabi ki normal süre ve miktarda bir ıkınma hareketi olmadan tuvalet yapmak mümkün değildir. Buna açıklık getirmek için tuvalete gittiğinizde 3 dakikada dışkılama yapabiliyorsanız kabız değilsiniz denilebilir. Daha uzun süreli ıkınma kabızlığa işarettir. Bazen de hasta “ben günde 3-4 defa tuvalete çıkıyorum, kabız değilim” der, bu da aslında kabız olduğunu, dışkıyı tam boşaltamadığını gösterir.
Kabız kalmamak için diyetinizde şunları mutlaka bulundurmalısınız:
- Günde en az 3 litre su alımı (Kişinin boyu ve kilosuyla orantılı olmakla birlikte , genel olarak erişkinde 3 litre denilebilir) . Su alımınızı ölçerken lütfen büyük boyutta şişeler kullanın. Yani 500 ml’lik şişeden içtiğinizi ya da bardak bardak içtiğinizi ölçerseniz, sonunda ne kadar içtiğiniz konusunda çok sağlıklı bilgi edinemeyebilirsiniz, yanılmalar çok olur. En iyisi 1.5 litrelik su şişesini bitirip bitirmediğinizi kontrol etmektir. 2 tane 1.5 litrelik su şişesini bitirdiyseniz 3 litre suyunuzu almışsınız demektir. Tabi ki sıvı kısıtlaması olan hastalıklarda, kalp yetmezliği gibi hastalıkları olan ve doktorunuzun belirli miktardan fazla sıvı alımına izin vermediği durumlarda doktorunuzun önerilerine uyunuz.
- Tam buğday ekmeği. Lifli olması nedeniyle, kabızlığı önlemek için tam buğday ekmeği öneriyoruz. Ayrıca tam buğday unundan yapılmış ekmeğin glisemik indeksi de daha düşük olduğundan, kan şekerinizi ve insülin salınımını da kötü yönde etkilemez. Bazı hastalar popüler diyetlerin kurbanı olup “ben ekmek tüketmiyorum” demekteler. Yeterli lifi aldığınız sürece ekmek tüketmemenizde sorun yoktur, ancak tam buğday ekmeğiyle hem lif alırsınız, hem de iyi karbonhidrat dediğimiz günlük alınması gereken karbonhidratın bir kısmını almış olursunuz.
- Bulgur pilavı
- Tam buğday ya da kepekli makarna
5. Günde 3-4 kuru kayısı ya da kuru hurma ya da kuru erik, ya da 1-2 kuru incir (kuru meyvelerde lif oranı daha yüksektir, ancak tabi ki mevsiminde tazesini yiyiniz). Diyabeti olup da bu maddeyi uygulayacaklar, öncelikle doktorlarına, diyetisyenlerine ya da diyabet hemşirelerine bunları yiyip yiyemeyeceklerini sormalıdırlar. Diyabeti olsun olmasın herkes için geçerli bir öneri de, bu kuru meyveleri tüketirken, yanında süt, ceviz ya da badem gibi gıdalarla birlikte almak ve kan şekerini ve insülini birden bire yükseltmemektir.
6. Yulaf ezmesi (3-4 kaşık). Yulaf ezmesini suyla ya da sütle pişirmek yenilmesini daha kolaylaştırabilir, hatta içine madde 5’teki meyvelerden eklemek yenilmesini zevkli bir hale getirebilir.
7. Yeşil yapraklı sebzeler (kıvırcık salata, marul, roka, ıspanak, semiz otu gibi) , pırasa, kabak gibi zeytinyağlı ya da etli yemekler.
8. Avokado
9. Probiyotik yoğurtlar (kendiniz probiyotik yoğurdu maya olarak kullanıp evde de probiyotik yoğurt yapabilirsiniz)
Ne yememeli:
Tamamen yasaklı olmasa da kabız olunduğunda az yenilmesi gereken meyveler şunlardır: muz, ayva, şeftali, kızılcık
Tabi ki her birey öncelikle kendi durumunu, varsa ek hastalıklarını göz önüne alarak gerekirse bir diyetisyenden yardım istemelidir. Buradaki öneriler asla bir diyet önerisi olmayıp, var olan diyetinize yapılması gereken eklemelerdir. Nasıl ve ne miktarda bu söz edilen yiyeceklerden yemesi gerektiği konusunda kuşkuları bulunan kişiler bir diyetisyene danışmalıdır.
Kabızlığı önlemek için diyetten başka neler yapılabilir?
Yürüyüş, egzersiz:
Sindirim sistemimiz hareketi sever :)) Günde en az yarım saat yürüyüş (ya da koşu) barsaklara iyi gelir.
Barsak hareketleri daha düzenli olur ve tuvalete çıkmak kolaylaşır.